Pożar jest niekontrolowanym procesem spalania w miejscu do tego nieprzeznaczonym, czyli np. w budynkach.

Podstawowymi elementami warunkującymi wystąpienie pożaru są:

• powietrze (tlen)
• palny produkt (paliwo)
• źródło ognia (temperatura/płomień)

Rozróżniamy pożary naturalne i pożary wywołane działalnością człowieka. W zależności od wielkości pożaru dzielimy je na bardzo duże, duże, średnie, małe, blokowe, otwarte, podpowierzchniowe, przestrzenne, ukryte, wewnętrzne, wierzchołkowe, w zarodku i zewnętrzne. 

W przypadku pożarów budynków skutki są bardzo drastyczne. Nie wspominając o bezpośrednim zagrożeniu życia mieszkańców lub użytkowników danego obiektu, w wyniku spalania materiałów budowlanych emitowane są niebezpieczne i toksyczne związki.

Zasady bezpieczeństwa pożarowego:

1. W miarę możliwości:
   • zainstaluj w mieszkaniu, domu i obejściu gospodarskim wykrywacze dymów, pożaru i eksploatuj je zgodnie z instrukcja,
   • zaopatrz mieszkanie, dom i obejście w podręczne gaśnice i naucz rodzinę posługiwać się nimi, przestrzegaj terminów badania sprawności gaśnic i ich legalizacji.
2. Zapisz i zapamiętaj numer telefonu 998 Straży Pożarnej oraz naucz dzieci jak informować przez telefon o pożarze.
3. Określ w mieszkaniu, domu i obejściu gospodarskim drogi ewakuacyjne oraz zapoznaj z nimi domowników, a nawet przetrenuj z rodziną taką ewakuację. Winny być ustalone co najmniej dwie drogi ewakuacyjne.
4. Poinstruuj rodzinę jak należy się przemieszczać blisko przy podłodze w czasie ucieczki z miejsc objętych pożarem.
5. Nie dopuszczaj do nagromadzenia się stert starych gazet i czasopism w domu i obejściu oraz utrzymuj czystość pomieszczeń.
6. Sprawdź instalację elektryczną, czy nie jest wadliwa. Nie naprawiaj bezpiecznika drutem.
7. Sprawdź przedłużacz i gniazdka oraz domowe urządzenia elektryczne (odbiorniki energii).
8. Nie przeciążaj sieci elektrycznej. Nie włączaj kilku odbiorników do jednego gniazdka. Używaj rozgałęźników zaopatrzonych w bezpieczniki w celu uniknięcia iskrzenia i krótkich spięć.
9. Nie używaj nigdy benzyny, ropy, nafty oraz innych paliw i podobnych materiałów wewnątrz budynków - przechowuj je w dobrze wentylowanych pomieszczeniach w odpowiednich pojemnikach.
10. Nigdy nie pal w pobliżu paliw płynnych.
11. Po użyciu usuń wszelkie nasączone palnymi cieczami szmaty i materiały.
12. Skontroluj domowe źródła ogrzewania, czy nie są uszkodzone lub wadliwe, czy są czyste i działają dobrze, czy przewody kominowe, paleniska i piece są sprawne. Wezwij kominiarza.
13. Zachowuj ostrożność, gdy używasz zastępczych źródeł ogrzewania jak przenośne grzejniki elektryczne i gazowe, piecyk naftowy, drewno i węgiel (piecyki na drewno i węgiel):
    • upewnij się czy wentylacja zewnętrzna jest właściwa,
    • umieszczaj grzejniki nie bliżej niż 15 cm od materiałów palnych,
    • sprawdź czy podłoga i pobliski fragment ściany są dobrze izolowane,
    • używaj odpowiedniego paliwa, właściwego dla danego piecyka zgodnie z instrukcją producenta,
    • gromadź popiół w metalowych pojemnikach w oddaleniu od budynków,
    • dopilnuj, by otwarty ogień nie dotykał materiałów ścian i materiałów palnych (firany, zasłony, kotary, meble, i inne),
    • zainstaluj niepalny ekran przed frontem paleniska kominka.
14. Upewnij się czy izolacja domowa nie dotyka przewodów elektrycznych.
15. Poznaj sam i zapoznaj rodzinę z położeniem głównych wyłączników energii elektrycznej i bezpieczników elektrycznych, zaworu instalacji gazowej oraz jak je wyłączyć w razie wypadku. Jeśli z jakiegoś powodu wyłączyłeś główny wyłącznik gazu, w razie potrzeby ponownego jego włączenia, wezwij pracowników zakładu gazowniczego.

1. Używaj wody lub gaśnic do gaszenia małych ognisk pożaru
   • nigdy nie próbuj gasić ognia, którego nie jesteś w stanie opanować.
   • jeśli nie jesteś pewien, czy potrafisz ugasić ogień, zabierz wszystkich z domu i wezwij Straż Pożarną od sąsiadów lub z budki telefonicznej.
2. Nigdy nie gaś urządzeń elektrycznych wodą. Używaj tylko i wyłącznie gaśnic przeznaczonych do gaszenia instalacji elektrycznych.
3. Palący się tłuszcz lub ogień powstały w kuchni, ugaś solą kuchenną lub sodą do pieczenia (oczyszczoną) albo przykryj naczynie przykrywką o ile ogień powstał w naczyniu (np. garnku, patelni itp.).
4. Gdy zapaliło się twoje ubranie, zatrzymaj się połóż na ziemi i obracaj do chwili zduszenia ognia., ucieczka spowoduje tylko zwiększenie płomienia.
5. Śpij przy drzwiach zamkniętych. Gdy Cię obudzi sygnał pożaru, np. Dźwięk wykrywacza dymów, swąd dymu czy inne objawy, zbadaj drzwi zanim je otworzysz.
   • Jeżeli drzwi są zimne, wyjdź natychmiast w gotowości do czołgania się,
   • Dym i gorące powietrze unoszą się do góry. Powietrze jest bardziej czyste i chłodne przy podłodze.
   • Jeśli drzwi są gorące uciekaj przez okno.
   • Jeśli nie możesz uciec, trzymaj białe lub jasne prześcieradło (obrus itp.) w oknie, wzywaj w ten sposób na pomoc strażaków (ratowników).

1. Nie wchodź do zniszczonego przez ogień budynku, zanim właściwe służby (władze, straż) nie stwierdzą, że jest bezpieczny.
2. Jeśli wchodzisz do osłabionego przez pożar budynku, uważaj na oznaki dymu i gorąca.
3. Nie włączaj instalacji elektrycznej w budynku (pomieszczeniu) po pożarze przed jej sprawdzeniem przez elektryka. Nie podłączaj żadnych urządzeń elektrycznych zanim zostaniesz upewniony przez elektryka, że jest to bezpieczne. Zleć tę czynność fachowcom.
4. Zachowaj czujność i uwagę, gdyż po pożarze elementy konstrukcyjne budynku (zabudowania) mogą być osłabione (np. dachy i stropy) i mogą wymagać naprawy.
5. Bądź w kontakcie z władzami gminy oraz organizacjami pomagającymi poszkodowanym, gdyż możesz potrzebować żywności, lekarstw, odzieży czy miejsca do spania.
6. Skontaktuj się z firmą ubezpieczeniową w przypadku, gdy twoje mieszkanie, twój dom, zabudowania gospodarcze i pozostałe mienie ubezpieczyłeś od pożaru.
7. Jeśli jesteś najemcą lub dzierżawcą, powiadom właściciela.
8. Zabezpiecz osobiste przedmioty lub przenieś je na inne miejsce.
9. Wyrzuć produkty żywnościowe, napoje i lekarstwa, które były narażone na działanie wysokiej temperatury, dymu i płomieni. Dotyczy to również zawartości lodówki i zamrażarki. Nie wolno też ponownie zamrażać rozmrożonej żywności.
10. Jeżeli sejf lub metalowa, masywna skrzynia uległy oddziaływaniu pożaru nie próbuj ich otwierać. W ich wnętrzu przez długi czas (wiele godzin) może utrzymywać się wysoka temperatura. Jeśli otworzysz drzwi sejfu lub skrzyni przed wychłodzeniem, powietrze z zewnątrz w połączeniu z wysoką temperaturą wnętrza skrzyni lub sejfu może spowodować zapalenie się zawartości.
11. Jeśli fachowcy (inspektor budowlany) stwierdzą, że budynek po pożarze jest niebezpieczny, należy dom opuścić.
    • Powiadom policję o konieczności opuszczenia domu, aby wzięła go i pozostawione mienie pod ochronę.
    • Zabierz ze sobą dowód tożsamości i inne ważne dokumenty, niezbędne i cenne przedmioty (okulary, lekarstwa, polisy ubezpieczeniowe, pieniądze, biżuterię).
12. O fakcie opuszczenia mieszkania (domu) poinformuj krewnych, przyjaciół, straż pożarną, policję, zakład pracy, szkołę oraz inne instytucje i osoby związane współpracą i interesami z Tobą.